Hipofiz Cərrahiyyəsi - VİDEO
Kəllə sümüyünün ən çox rast gəlinən şişi olan hipofiz vəzi şişi optik sinirlərin arxasında yerləşən toxumadır və hipofiz vəzinin düzgün işləməsini maneə törədir. Məlum olduğu kimi, hipofiz vəzi orqanizmdə ifraz olunması lazım olan bəzi hormonların miqdarını və ifraz vaxtını təyin edən toxumadır. Hipofiz vəzi şişi ölçüsünə və yaratdığı təsirə görə müxtəlif üsullarla müalicə edilə bilər. Əməliyyat edilməsinə qərar verilən hipofiz vəzi şişinin müalicəsi müxtəlif cərrahi əməliyyatlarla edilə bilər.
Hipofiz vəzinin şişi iki qrupa bölünür: "ifraz edən" və "ifraz etməyən". Müalicə prosesi də bu fərqə görə formalaşır.
Hipofiz Vəzi Şişinin Simptomları
Xəstəliyin başlanğıcında simptomlar birdən görünməyə bilər. Buna görə də diaqnozu müəyyən vaxt aparan bəzi ağırlaşmalar nəticəsində müxtəlif xəstəliklər yarana bilər. Baş verə biləcək bəzi simptomlar haqqında danışaq.
Baş ağrısı: Hipofiz vəzində əmələ gələn şiş baş ağrısına səbəb ola bilər və bu ağrı digər baş ağrılarına nisbətən xəstənin başının arxasında və bəzən şiddətli ola bilər. Beynin arxa hissəsində yerləşən hipofiz vəzindəki şişin yaratdığı ağrılar hətta burnun içindən də hiss edilə bilər.
Görmə ilə bağlı problemlər: Hipofiz vəzinin ön hissəsində görmə sinirləri var və vəzdə böyüyən şiş zamanla bu nahiyəyə təzyiq edərək görmə pozğunluğuna səbəb olur.
Menstruasiya nizamsızlığı: Hipofiz vəzinin həddindən artıq ifraz edib ifraz etməməsinə səbəb olan şiş, menstruasiya pozğunluğuna səbəb ola bilər. Hipofiz vəzi şişinin müalicəsi nəticəsində menstruasiyada nizamsızlıq normala dönəcək.
Cinsi iktidarsızlıq: Hormonal pozğunluqlara təsir edən hipofiz vəzi şişi kişi xəstələrdə cinsi zəifliyə səbəb ola bilər.
Ani əhval dəyişikliyi: Şiş hipofiz vəzinə təzyiqi artırdığı və hormonal pozğunluq yaratdığı üçün xəstədə qəfil qəzəbdən gülmə tutmalarına qədər əhval dəyişikliyi müşahidə edilir.
Sonsuzluq: Hipofiz vəzi şişinə görə yarana biləcək sonsuzluq halları müalicədən sonra aradan qaldırıla bilər. Ancaq bu vəziyyət bəzən daimi olaraq qala bilər.
Ana südünün miqdarının dəyişməsi: Ploraktin hormonunun ifrazında mühüm rol oynayan hipofiz vəzi burada meydana gələn şiş səbəbiylə bəzən çox, bəzən də çox az ifraz edə bilər və nəticədə südün miqdarında dəyişiklik olar. Ana südü.
ACTH hormonunun həddindən artıq ifrazı nəticəsində yaranan Cushing sindromu: Həddindən artıq ACTH hormonu ifrazı həddindən artıq çəki artımına, kövrək sümük quruluşunun əmələ gəlməsinə, dəri çapıqlarına və emosional dəyişikliklərə səbəb olur və Cushing sindromunu tetikler.
Həddindən artıq böyümə və ya böyümənin ləngiməsi: Xəstəliyə görə hipofiz vəzində görünən həddindən artıq böyümə hormonu uşaqların normaldan daha uzun böyüməsinə, az ifraz olunması isə böyümənin geriləməsinə səbəb olur.
Yorğunluq və səbirsizlik: Hormonlardakı nizamsızlıqlar yorğunluq, qəzəb və səbirsizlik kimi problemlərə səbəb olur.
Endoskopik Hipofiz Cərrahiyyə Prosesi
Hipofiz vəzi şişinin əməliyyatı üçün endoskopik üsul müəyyən edildikdən sonra xəstə əməliyyata hazırlanmalıdır. Burun vasitəsilə başlanacaq əməliyyatdan əvvəl xəstə sinus və burun müayinəsindən keçməlidir. Xəstənin sinuslarında infeksiya varsa, qoxu problemi varsa, postnazal damcı varsa, baş ağrısı kimi əlamətlər varsa, bu problemləri həll etmək üçün ilk növbədə müalicə tətbiq edilməlidir. Ancaq endoskopik hipofiz şişi əməliyyatından əvvəl xəstələr nevroloji və fiziki müayinə ilə yanaşı bir çox testlərdən keçməlidirlər. Endoskopik hipofiz şişi əməliyyatının necə aparıldığı sualının cavabı xəstəyə ətraflı izah edilir və xəstəyə məlumat verilir.
Endoskopik hipofiz cərrahiyyəsində endoskoplar və naviqasiya adlanan texnoloji sistemlərdən istifadə olunur ki , bu da bir LOR mütəxəssisi və neyrocərrahın birgə həyata keçirdiyi əməliyyatdır. LOR mütəxəssisi əməliyyata ilk başlayan cərrah olaraq endoskopla sinusdan daxil olur və beynin arxa hissəsində yerləşən hipofiz vəzinə çatır. Buradan neyrocərrah şişi tamamilə çıxararaq əməliyyatı tamamlayır. Bəzi hallarda prosedurdan sonra buruna tampon daxil etməyə ehtiyac yoxdur. İçindəki zədələnmiş toxuma müxtəlif üsullarla düzəldilə bilər. Daha sonra xəstə qısa müddətdə evə buraxılır və sürətli sağalma prosesinə girərək normal həyatına qayıdır.
Endoskopik Hipofiz Əməliyyatı Risklidirmi?
Təbii ki, hər cərrahi müdaxilənin müəyyən riskləri var. Hər əməliyyatda risk var, lakin bu nisbət əməliyyatda istifadə edilən üsula və cərrahın təcrübəsinə görə dəyişir. Bəzi risklər ölümcül ola bilər, digərləri isə müalicə ilə düzəldilə bilər. Endoskopik hipofiz şişi əməliyyatı haqqında bilinməsi lazım olan ən vacib şey müalicədən əvvəl hipofiz vəzinə təzyiq nəticəsində yaranan bəzi fəsadların müalicədən sonra 100% aradan qaldırıla bilməməsidir. Məsələn, görmə sinirlərinə həddindən artıq təzyiq sinirlərin zədələnməsinə səbəb olarsa, daimi korluq yarana bilər. Əməliyyat zamanı hipofiz vəzi zədələnə bilər. Menenjit xəstəliyi baş verə bilər. Əməliyyat zamanı onurğa beyni mayesi kəllə astarındakı dəliklərdən sıza bilər. Sinus içərisində olan toxumalarda yapışma və tıxanma meydana gələ bilər. Burunda deformasiya ola bilər. Bu vəziyyət daha sonra əməliyyatla düzəldilə bilər. Xəstələrin az bir hissəsində burun qanaması baş verə bilər və bu qanaxma əməliyyatdan sonra uzun müddət davam edə bilər.
Sizin sağlamlığınız mənim naliyyətimdir!
Neyrocərrah Bəhruz Eyvazov
