Onurğa stenozu: Hərəkət məhdudiyyətinə səbəb olan gizli xəstəlik

Onurğa stenozu, onurğa kanalının daralması ilə əlaqəli bir vəziyyətdir. Bu daralma, omurilik və ya onurğa sinirlərinin sıxılmasına səbəb olaraq, müxtəlif nevroloji simptomlara yol açır. Onurğa stenozu, ən çox yaşlılarda görülən, lakin hər yaş qrupunda rast gəlinə bilən bir xəstəlikdir. Bu yazıda onurğa stenozunun əlamətləri, səbəbləri, diaqnostikası və müalicə üsulları haqqında ətraflı məlumat veriləcəkdir.

Onurğa stenozunun səbəbləri

Onurğa stenozu bir çox fərqli səbəbdən meydana gələ bilər. Ən çox görülən səbəblər bunlardır:

Yaşla bağlı degenerasiya: Yaşlandıqca, onurğada təbii degenerativ dəyişikliklər baş verə bilər. Omurğa disklərinin incəlməsi, oynaqların zədələnməsi və sümük böyümələrinin meydana gəlməsi onurğa kanalının daralmasına səbəb ola bilər.
Travmalar: Onurğaya olan travmalar da stenozu yarada bilər. Bu vəziyyət, onurğa qanallarını daraldan sınıqlar və ya zədələnmələrdən qaynaqlanır.
Doğuşdan gələn anomaliyalar: Bəzi insanlar doğuşdan onurğa kanalında daralma ilə doğulur. Bu hallarda stenoz erkən yaşlarda inkişaf edə bilər.
Xəstəliklər və infeksiyalar: Onurğa infeksiyaları, şişlər və ya digər tibbi şərtlər də stenozu gətirib çıxara bilər.

Onurğa stenozunun simptomları

Onurğa stenozunun simptomları daralmanın mövqeyinə və dərəcəsinə bağlı olaraq dəyişir. Ən yaygın simptomlar bunlardır:

Ağrı: Arxa və ya boyun bölgəsində ağrı, stenozun əsas simptomlarından biridir. Bu ağrı yavaş-yavaş artaraq, hərəkət etməyi çətinləşdirə bilər.
Hərəkət məhdudiyyəti: Onurğanın daralması, bədənin hərəkətini məhdudlaşdırır. Yürüyüşdə zəiflik və ya əzələlərdə sərtlik hiss edilə bilər.
Təhlükəli sıxılma: Bəzi hallarda, onurğa sinirlərinin sıxılması nəticəsində, qol və ya ayaqlarda uyuşma, zəiflik və ya hissiyat itkiləri baş verə bilər.
Yuruyarkən çətinlik: Xəstələrdə xüsusilə uzun məsafələrdə yürüyərkən, bel ağrısı və ayaqlarda zəiflik hissi meydana gələ bilər.

Onurğa stenozunun diaqnozu

Onurğa stenozunun düzgün diaqnozu, xəstənin klinik əlamətlərinə əsaslanır. Xüsusi müayinələr və görüntüləmə testləri, diaqnozun dəqiqliyini artırmağa kömək edir. Bunlar arasında:

Fiziki müayinə: Həkim, xəstənin hərəkət qabiliyyətini qiymətləndirir, ağrı nöqtələrini və mövcud zəiflikləri yoxlayır.
Radioloji testlər: Rentgen, maqnit-rezonans tomoqrafiya (MRT) və kompyuter tomoqrafiyası (KT) onurğanın strukturlarını və daralmaları təsbit etmək üçün istifadə olunur.
Elektromiyografi (EMG): Sinir funksiyalarını qiymətləndirmək üçün istifadə edilən bir testdir.

Onurğa stenozunun müalicəsi

Onurğa stenozunun müalicəsi, xəstəliyin şiddətinə və simptomların vəziyyətinə əsaslanaraq fərqli yanaşmalarla həyata keçirilə bilər. Müalicə variantları arasında konservativ və cərrahi yanaşmalar mövcuddur.

Konservativ müalicə:

Fiziki terapiya: Onurğa stenozu olan xəstələr üçün xüsusi fiziki terapiya məşqləri əzələlərin güclənməsinə və hərəkətliliyin artırılmasına kömək edir.
Dərmanlar: Ağrı və iltihabı azaltmaq üçün antiinflamatuar dərmanlar və ağrı kəsicilər istifadə olunur.
Kortikosteroid inyeksiyaları: Sinir sıxılmasını yüngülləşdirmək üçün kortikosteroidlər, əzələlərə və sinirlərə inyeksiya edilir.

Cərrahi müalicə:

Əgər konservativ müalicə ilə nəticə alınmazsa, cərrahi müdaxilə tələb oluna bilər. Ən çox istifadə olunan cərrahi üsullar bunlardır:

Laminektomiya: Onurğa kanalını genişləndirmək və sinir sıxılmasını aradan qaldırmaq üçün tətbiq olunan bir əməliyyatdır.
Spinal füzyon: Onurğa sümüklərinin birləşdirilməsi üçün istifadə olunan əməliyyatdır. Bu, daha stabil bir struktur təmin edir.
Endoskopik əməliyyatlar: Daha az invaziv üsullar istifadə edərək, daralmış bölgələrə müdaxilə etmək mümkündür.

Onurğa stenozu, hər yaşda görülə bilən ciddi bir xəstəlikdir. Erkən diaqnoz və düzgün müalicə ilə xəstələrin həyat keyfiyyətini yaxşılaşdırmaq mümkündür. Xəstəlik, xüsusilə yaşlı insanlarda daha yaygındır və düzgün müalicə ilə ağrılar azaldıla və hərəkət qabiliyyəti bərpa oluna bilər. Həkimlərin tövsiyələrinə uyğun olaraq, xəstələr müalicə prosesinə cəlb edilməli və müntəzəm olaraq izlənməlidir.

Sizin sağlamlığınız mənim naliyyətimdir!

Neyrocərrah Bəhruz Eyvazov