Retension Kistlər: Səbəbləri, Əlamətləri, Diaqnostikası və Müalicəsi

Retension kistlər incə bir divarla əhatə olunmuş, içərisində maye yığılan və əsasən zərərsiz olan kistlərdir. Bədənin müxtəlif orqan və toxumalarında, o cümlədən böyrək, qaraciyər, pankreas, döş, diş kökü, boyun, dodaq, ağız və sinus kimi bölgələrdə meydana gəlir. Xüsusilə sinuslarda yaranan retension kistlər tibbdə geniş şəkildə öyrənilir, çünki onlar həm geniş yayılmışdır, həm də bəzən ciddi narahatlıqlara səbəb ola bilər.

Retension Kistlərin Yaranma Səbəbləri

Retension kistlərin əmələ gəlməsinin əsas səbəbi, vəzilərin ağızlarının tıxanması nəticəsində ifraz olunan mayenin normal axınının pozulmasıdır. Bu vəziyyət mayenin toplanması və nəticədə kistlərin yaranması ilə nəticələnir. Sinuslarda bu proses daha çox aşağıdakı amillərlə əlaqələndirilir:

Allergik rinit: Allergiyalar sinusların funksiyasını pozaraq kist əmələ gəlməsinə səbəb ola bilər.
Xronik sinüzit: Uzunmüddətli iltihablar və sinus tıxanıqlığı kistlər üçün münbit şərait yaradır.
İnfeksiyalar: Sinusların vəzilərində infeksiya kist əmələ gəlməsini sürətləndirə bilər.
Burun septumunun əyriliyi: Burun strukturundakı anatomik pozuntular sinus axınını məhdudlaşdıra bilər.
Hava çirkliliyi və siqaret istifadəsi: Bu amillər sinus toxumalarını qıcıqlandıraraq vəz tıxanıqlığına gətirib çıxara bilər.

Retension Kistlərin Əlamətləri

Retension kistlər kiçik olduqda əksər hallarda heç bir şikayət yaratmır. Lakin böyüyərək ətraf toxumalara təzyiq göstərdikdə aşağıdakı simptomlar yarana bilər:

Üzdə dolğunluq və ya şişkinlik hissi
Baş ağrıları: Xüsusilə alında və gözlərin ətrafında lokalizasiya olunur.
Burun tıxanıqlığı: Sinusların hava axınının pozulması nəticəsində yaranır.
Burun axıntısı: Mayenin sinuslardan axması nəticəsində meydana gəlir.
Diş ağrısı: Xüsusilə maksillər sinuslarda olan kistlər yuxarı dişlərə təzyiq göstərə bilər.
Xronik sinüzit əlamətləri: Uzunmüddətli sinus tıxanıqlığı və iltihablar nəticəsində yaranır.

Ən çox rast gəlinən retension kistlər maksillər sinuslarda meydana gəlir, çünki bu sinuslar daha böyük həcmlidir və burada mayenin toplanması daha asan baş verir.

Diaqnostika

Retension kistlərin diaqnozu adətən təsadüfi olaraq qoyulur, çünki onlar simptom yaratmadıqları müddətcə aşkar edilmir. Aşağıdakı diaqnostika üsulları istifadə olunur:

Radioloji müayinə: Rentgen, MRT (maqnit-rezonans tomoqrafiya) və KT (kompüter tomoqrafiyası) retension kistlərin yerini və ölçüsünü müəyyən etmək üçün əsas üsullardır.
Endoskopik müayinə: Sinus boşluqlarına baxış üçün burun endoskopiyası tətbiq olunur. Bu üsul vasitəsilə kistlər birbaşa vizual olaraq aşkar edilir.
Diş və çənə müayinəsi: Maksillər sinus kistlərinin dişlərə yaxınlığı səbəbindən diş müayinələri də diaqnostika üçün əhəmiyyətlidir.

Retension Kistlərin Müalicəsi

Retension kistlərin müalicəsi simptomların şiddətinə, kistin ölçüsünə və yerləşdiyi yerə görə dəyişir. Əgər kist kiçik və zərərsizdirsə, müalicəyə ehtiyac olmaya bilər. Lakin infeksiya və ya ağır simptomlar olduqda aşağıdakı yanaşmalardan istifadə olunur:

Konservativ Müalicə

Antibiotiklər: İnfeksiya varsa, sinusiti aradan qaldırmaq üçün təyin olunur.
Burun damcıları və spreylər: Sinusların boşalmasını asanlaşdırmaq və iltihabı azaltmaq üçün istifadə edilir.

Cərrahi Müdaxilə

Klassik cərrahiyyə: Ənənəvi üsulla kist tamamilə çıxarılır. Bu üsul daha böyük və mürəkkəb kistlər üçün tətbiq olunur.
Endoskopik cərrahiyyə: Daha az invazivdir və endoskop vasitəsilə kist çıxarılır. Bu üsul daha sürətli bərpa müddəti və daha az risk ilə seçilir.

Profilaktik Tədbirlər

Retension kistlərin yaranmasının qarşısını almaq üçün aşağıdakı tədbirlər görülə bilər:

Hava keyfiyyətini yaxşılaşdırmaq: Havanın çirklənməsinin sinuslara təsirini azaltmaq üçün müvafiq tədbirlər görmək.
Allergiya idarəsi: Allergiya simptomlarını nəzarətdə saxlamaq üçün müalicə almaq.
Burun gigiyenası: Burun boşluğunun duzlu məhlullarla yuyulması sinusların təmizliyini təmin edir.
Siqaretdən uzaq durmaq: Siqaret çəkməmək və passiv siqaret tüstüsündən qorunmaq sinus sağlamlığı üçün vacibdir.

Retension kistlər adi və əsasən zərərsiz sağlamlıq problemləri hesab edilir. Lakin əlamətlər uzun müddət davam etdikdə və ya infeksiya riski olduqda, mütləq həkimə müraciət edilməlidir. Diaqnostika və müalicə müasir üsullarla həyata keçirildikdə xəstənin həyat keyfiyyəti əhəmiyyətli dərəcədə yaxşılaşır.

Sizin sağlamlığınız mənim naliyyətimdir!

Neyrocərrah Bəhruz Eyvazov