Xroniki Subdural Hematoma: Travma sonrası gecikmiş risk
Xroniki subdural hematoma, beyində uzun müddət ərzində yavaş-yavaş qan toplanması nəticəsində yaranan ciddi nevroloji problemdir. Bu vəziyyət baş zədəsi, xüsusən də yaşlı insanlarda, adi travma nəticəsində beyindəki damarların zədələnməsi ilə əlaqədar olur. Xroniki subdural hematoma travmadan həftələr və ya aylar sonra da inkişaf edə bilər, buna görə də ilkin simptomlar uzun müddət ərzində görünməyə bilər.
Səbəblər və Risk Faktorları
Əsas səbəb başın zədələnməsi olsa da, bəzi insanlar daha yüksək risk altındadır:
- Yaşlılar: Yaş artdıqca beynin həcmi azalır və bu, beyindəki damarların daha həssas olmasına səbəb olur.
- Antikoaqulyant dərmanlar: Qan durulducu dərmanlar beyində qanaxma riskini artırır.
- Alkoqolizm: Uzunmüddətli alkoqol istifadəsi beyini zədələyə bilər, bu da hematomanın yaranmasına səbəb ola bilər.
Simptomlar
Simptomlar hematomanın ölçüsündən və beynə olan təzyiqdən asılı olaraq dəyişə bilər. Ən çox müşahidə olunan simptomlar aşağıdakılardır:
- Baş ağrısı
- Qavrama və yaddaş problemləri
- Başgicəllənmə və ya zəiflik
- Sözlərin çətin başa düşülməsi və ya danışıq problemləri
- Sərsəmlik və ya dəyişən davranış
- Qol və ya ayaq zəifliyi, xüsusilə bir tərəfdə
Diaqnoz
Xroniki subdural hematomanın diaqnozu üçün ən vacib addım görüntüləmə testləridir. Müasir tibbdə kompüter tomoqrafiyası (KT) və maqnit-rezonans tomoqrafiyası (MRT) vasitəsilə dəqiq diaqnoz qoyulur.
Müalicə
Xroniki subdural hematomanın müalicəsi onun həcminə və simptomların şiddətinə bağlıdır. Kiçik hematomalar bəzən tibbi müşahidə altında təbii yolla sorula bilər. Lakin böyük və simptomatik hematomalar cərrahi müdaxilə tələb edir. Ən çox istifadə edilən cərrahi üsul burr deliklər vasitəsilə beynin daxilindəki qanı boşaltmaqdır.
Cərrahi əməliyyatdan sonra xəstələr daimi müşahidə altında saxlanılır, hematomanın təkrarlanmasının qarşısını almaq üçün müntəzəm kontrollar həyata keçirilir.
Profilaktika
- Baş travmalarının qarşısını almaq üçün ehtiyat tədbirləri görmək (məsələn, təhlükəsizlik kəmərlərindən istifadə, baş qoruyucuları geyinmək).
- Qan durulducu dərmanlar qəbul edərkən həkim nəzarətində olmaq.
Xroniki subdural hematoma erkən diaqnoz və vaxtında müalicə ilə ciddi fəsadların qarşısını almaq olar. Gecikdirilmiş hallarda isə beynin funksional itkisinə səbəb ola biləcəyi üçün simptomlar meydana çıxdıqda dərhal mütəxəssisə müraciət etmək vacibdir.
Sizin sağlamlığınız mənim naliyyətimdir!
Neyrocərrah Bəhruz Eyvazov
