Epidural Hematom: Əlamətlər, Diaqnoz və Müalicə Yolları

Epidural hematom (epidural hematoma), baş travmalarının nəticəsində yaranan və beynin xarici təbəqəsi olan epidural məkanda qanama ilə xarakterizə olunan bir vəziyyətdir. Epidural hematom, tez-tez başın üstündəki zədələnmələr nəticəsində baş verir və həyat üçün təhlükəli ola bilər. Bu yazıda, epidural hematomun nə olduğunu, necə yaranacağını, əlamətlərini və müalicə üsullarını nəzərdən keçirəcəyik.

Epidural Hematom Nədir?

Epidural hematom, beyin ilə baş sümükləri arasındakı epidural boşluqda qan toplanmasıdır. Bu vəziyyət, əsasən, başın travmatik zədələnmələri nəticəsində yaranır və adətən bir arteriyanın partlaması ilə əlaqəlidir. Kranial travmalar, xüsusilə başın birbaşa zədələnməsi, epidural hematom riskini artırır.

Epidural Hematomun Yaranma Səbəbləri

Baş Zədələnməsi: Epidural hematom, başın sərt bir səthə vurulması, çırpılması və ya zərbələr nəticəsində yaranır. Bu zədələnmələr arteriyaların partlamasına səbəb ola bilər.
Frakturlar: Baş sümüklərindəki qırıqlar da qan damarlarını zədələyə bilər, nəticədə qanama baş verir.
Təhlükəli Zədələnmələr: Məsələn, avtomobil qəzası və ya yüksəkdən düşmə hallarında baş zədələnmələri daha ciddi ola bilər.

Epidural Hematomun Əlamətləri

Epidural hematomun simptomları, qanamanın miqdarı və beynin hansı sahəsinin təsirə məruz qalması ilə dəyişə bilər. Əlamətlər bunlardır:

Baş Ağrısı: Zədələnmədən dərhal sonra başlayan şiddətli baş ağrısı.
Üzrünün Oynaq: Bilinçin azalması, qarışıqlıq və ya koqnitiv pozuntular.
Qusma və ya Ürək Bulanma: Yüksək intrakranial təzyiq səbəbiylə.
Şüur İdarəetməsi: Başqa simptomlar arasında bir müddət şüurun itirilməsi və ya kəskin bilinç pozulması.
Motor və Sinir Problemləri: Yüzün bir tərəfində zəiflik və ya hissiyyat pozğunluğu.

Epidural Hematomun Diaqnozu

Epidural hematomun diaqnozu üçün aşağıdakı üsullardan istifadə olunur:

Fiziki Müayinə: Həkim başın zədələnməsi və əlamətləri yoxlayaraq ilkin müayinə aparır.
Kompyuter Tomoqrafiyası (KT): Hematomun ölçüsünü və yerləşməsini təyin etmək üçün ən yaxşı metodlardan biridir.
Maqnit Rezonans Tomoqrafiyası (MRT): Hematomun daha ətraflı görünüşünü təmin edə bilər.

Epidural Hematomun Müalicəsi

Epidural hematomun müalicəsi, hematomun ölçüsünə və təsirinə görə dəyişir. Müalicə üsulları bunlardır:

Cərrahi Müdaxilə: Hematomun böyük olduğu və ya beyin funksiyalarına təsir etdiyi hallarda cərrahi müdaxilə tələb oluna bilər. Hematomu boşaltmaq üçün kranial trepanasiya və ya kraniotomiya aparıla bilər.
Dərman Müalicəsi: Kiçik hematomlar dərmanlar və müşahidə ilə müalicə oluna bilər. Ağrıları azaltmaq və şişkinliyi azaltmaq üçün dərmanlar təyin oluna bilər.
Gözləmə və Monitorinq: Kiçik hematomlar və əlamətlərin əhəmiyyətli olmadığı hallarda, mütəmadi olaraq monitorinq və izləmə tələb oluna bilər.

Epidural hematom, baş travmalarının nəticəsi olaraq həyat üçün təhlükə yarada bilən ciddi bir vəziyyətdir. Erken diaqnoz və uyğun müalicə həyat qurtarıcı ola bilər. Əgər baş zədələnməsi baş verərsə, dərhal tibbi yardım tələb olunur. Müalicə üsulları, vəziyyətin şiddətinə görə dəyişir, amma ümumi məqsəd, beyin funksiyalarını qorumaq və komplikasiyaların qarşısını almaqdır.

Sizin sağlamlığınız mənim naliyyətimdir!

Neyrocərrah Bəhruz Eyvazov