Hidrosefali -beyində və ətrafında onurğa beyni-beyin mayesinin həddindən artıq yığılması nəticəsində yaranan xəstəlik olaraq təyin olunur. Beyində meydana gələn bu xəstəliyin müalicəsi bir neçə fərqli üsulla cərrahiyyə yolu ilə edilə bilər.

Serebrospinal Maye Nədir?

Serebrospinal maye beynin mümkün təsirlərdən zədələnməsinin qarşısını almaq, təzyiqi tarazlaşdırmaq və qan dövranını təmin etmək üçün məsuliyyət daşıyır. Adətən körpəlikdə müşahidə olunan hidrosefali; Beyin qişasının yetərincə inkişaf etməməsi səbəbindən sözügedən mayenin sorulmadığı bir vəziyyətdir. Serebrospinal mayenin yığılması nəticəsində kəllə sümükləri kifayət qədər inkişaf edə bilmir və mayenin yığılması nəticəsində başın şişməsi müşahidə edilir.

Hidrosefaliya nəticəsində baş verən tipik fiziki deformasiya aşağıdakı kimidir;

• Alın hissəsi irəliyə doğru uzanır.

• Başın ön hissəsi gözlərə doğru çökür.

• Damarlar aydın olur.

• Başın yuxarı hissəsi aşağıdan daha böyük görünür.

Yetkinlərdə Hidrosefali

Adətən körpələrdə müşahidə olunan hidrosefali bəzi hallarda yetkinlərdə də müşahidə oluna bilər. Yetkinlərdə hidrosefalinin səbəbləri adətən travmatik hadisələrdir. baş zədələri və ya qəza nəticəsində yaranan hidrosefali; Müxtəlif şişlər səbəbiylə beyin qişasının zədələnməsi nəticəsində də baş verə bilər. Körpələrdə başın şişməsi ilə xarakterizə olunan hidrosefali; Yetkinlərdə sümük inkişafı uzun müddət başa çatdığı üçün müxtəlif simptomlara səbəb olur.

Hidrosefalinin Simptomları Və Səbəbləri Hansılardır?

Təbii ki, hidrosefaliyanın yaratdığı problemlər sırf fiziki deformasiyalar deyil. Beyinə təzyiq nəticəsində başın şişməsi və fiziki görünüşün dəyişməsi ilə yanaşı;

• İflic

• Əqli gerilik

• Baş ağrısı

• Balanslaşdırmaqda çətinlik

• Yaddaş itkisi

• Ürəkbulanma

• Demans

• Narahatlıq

Bu kimi simptomlar da baş verir.

Hidrosefali probleminə səbəb olan iki əsas amil var. Bu amilləri aşağıdakı kimi sıralamaq olar;

• Serebrospinal mayenin beyin qişalarına çatmasına mane olan tıxanma

• Beyin membranında deformasiyalar

Hidrosefali xəstələrinin qiymətləndirilməsi nəticəsində bu problemin ortaya çıxmasının səbəbi maneələr olaraq qəbul edilir. Bu prosesdə; Onurğa beyni mayesinin dövranını maneə törədən və sözügedən mayenin beyin qişasına çatmasına mane olan kist və şişlərin inkişafı nəticəsində baş verir .

Endoskopik Hidrosefali Əməliyyatı Necə Aparılır?

Müalicə prosesinə cərrahi əməliyyatla başlamaq lazımdırsa bu əməliyyat günümüz texnologiyası nəzərə alınmaqla iki fərqli üsulla şunt əməliyyatı və endoskopik hidrosefali əməliyyatı edilə bilər. Əvvəla, şunt cərrahiyyəsindən danışsaq, kəllə sümüyündə açılan kiçik dəlikdən beyinə şunt deyilən boru daxil edilir və yığılan maye ürəyə və ya qarın boşluğuna boşaldılır. Bu boruya bağlı kiçik kanallar bədəndən keçir və maye boşaldılır. Təxminən 40 dəqiqə davam edən şunt əməliyyatından sonra xəstənin sağalma prosesi endoskopik hidrosefali əməliyyatından daha uzun çəkir. Bəzi xəstələrdə şunt müalicəsi çətin ola bilər və daxil edilmiş borunun yerindən çıxması kimi risk faktorları yarana bilər.

Şunt əməliyyatında olduğu kimi kiçik bir dəlik vasitəsilə xəstənin kəllə sümüyünə giriş edilir. Bəzi hallarda bu giriş burun dəlikləri vasitəsilə də həyata keçirilə bilər. Beyində açılan neyroendoskopik giriş yan mədəciyin damından üçüncü mədəcikə çıxışa imkan verir. Endoskopik olaraq 7 mm-lik dəlikdən daxil edilir. Üçüncü mədəciyin aşağı hissəsi beyincik-onurğa mayesinin dövran etdiyi yollardan biridir. Obstruktiv element bu nahiyədə su toplanmasına səbəb olduğundan by-pass tətbiqi dibində deşik açılaraq həyata keçirilir və beləliklə artıq maye aşağı axır. 20 dəqiqə davam edən prosedurdan sonra xəstə qısa müddətdə sağala bilir.

Niyə Endoskopik Hidrosefali Cərrahiyyəsi?

Endoskopla beyinə daxil olmaq şunt metodundan daha az dağıdıcıdır. Endoskopun köməyi ilə içəridən geniş bucaqlı və yaxın görüntülər çəkərək davam edən mütəxəssislər, ekranda əks olunan görüntünün köməyi ilə digər əməliyyatları da qısa müddətdə tamamlaya bilirlər. Şunt əməliyyatı zamanı beyinə yerləşdirilən hər 100 şuntdan 15-i müxtəlif səbəblərdən eyni il ərzində dəyişdirilməlidir. İnfeksiya riskinin daha yüksək olduğu bu üsulda xəstə həyatı boyu 3-4 dəfə eyni əməliyyatı keçirməyə məcbur edilir. Endoskopik hidrosefali əməliyyatından sonra xəstə 1-2 gün ərzində evə buraxılır və qısa müddətdə sağlamlığına qovuşur.

Endoskopik hidrosefali əməliyyatı ümumiyyətlə əvvəllər şunt əməliyyatı keçirmiş, lakin müxtəlif səbəblərdən şunt tətbiqi ilə bağlı problemi olan xəstələrdə edilə bilər. Bu problemlər şuntun çıxarılması və ya infeksiyaya məruz qalması səbəbindən baş verə bilər. Lakin endoskopik hidrosefaliya əməliyyatı fizioloji müalicə üsuludur. Beyin və onurğa beyni mayesinin strukturunda hər hansı bir dəyişikliyə ehtiyac yoxdur.

Sizin sağlamlığınız mənim naliyyətimdir!

Neyrocərrah Bəhruz Eyvazov