Uzun müddət kompüter qarşısında işləyənlər üçün bel sağlamlığı - VİDEO

Müasir dövrdə həyatımızın böyük bir hissəsi kompüter qarşısında keçir. Ofis işçiləri, proqramçılar, dizaynerlər, tələbələr və hətta evdən çalışan şəxslər iş və təhsil proseslərini uzun saatlar oturaq vəziyyətdə aparırlar. Bu isə ilk baxışdan sadə görünsə də, əslində orqanizm üçün ciddi fəsadlara yol açır. Hərəkətsiz qalmaq nəticəsində qan dövranı zəifləyir, əzələlər gərginləşir və xüsusilə bel, boyun və onurğa sütunu ən çox zərər görən bölgələrə çevrilir.

Artıq bel ağrıları təkcə orta yaşlı və yaşlı insanların deyil, gənclərin, hətta məktəbli uşaqların belə ən çox rast gəlinən şikayətlərindən birinə çevrilib. Dərslərini kompüter və planşet qarşısında oxuyan uşaqlar, saatlarla oyun oynayan yeniyetmələr və onlayn işlə məşğul olan gənclər bel sağlamlığı baxımından risk altındadır. Bu vəziyyət həm qlobal miqyasda, həm də yerli mühitdə getdikcə daha çox müşahidə olunur.

Bel və onurğa ilə bağlı problemlərin artması yalnız sağlamlığa deyil, həm də həyat keyfiyyətinə birbaşa təsir göstərir. Daimi ağrı iş məhsuldarlığını azaldır, diqqət dağınıqlığına səbəb olur, gündəlik fəaliyyəti məhdudlaşdırır və psixoloji gərginlik yaradır. Nəticədə insan həm peşəkar işində, həm də şəxsi həyatında arzuladığı nəticəni əldə edə bilmir.

Niyə uzun müddət Oturmaq Bel Ağrılarına Səbəb Olur?

Uzun müddət kompüter qarşısında oturmaq zamanı:

• Onurğa sütunu təzyiq altında qalır,

• Qan dövranı zəifləyir,

• Əzələlərdə gərginlik yaranır,

• Düzgün olmayan oturuş bel və boyun nahiyəsində yükü artırır.

Əgər iş masası və kreslo ergonomik deyilsə, yəni bədənin təbii quruluşuna uyğun şəkildə tərtib olunmayıbsa, oturuş zamanı onurğaya düşən yük əhəmiyyətli dərəcədə artır. Monitorun göz səviyyəsindən yuxarı və ya aşağı yerləşməsi də boyun və bel nahiyəsinin uzun müddət gərgin vəziyyətdə qalmasına səbəb olur. Bu isə tədricən sadəcə sadə yorğunluq deyil, ciddi ortopedik və nevroloji xəstəliklərin yaranmasına zəmin yaradır.

Kompüter qarşısında oturma pozaları: ( a ) yaxşı duruş; ( b ) mətn boyun duruşu; ( c ) L-duruşu.

Daimi yanlış oturuş nəticəsində:

• Bel yırtığı (hernia disci) inkişaf edə bilər ki, bu da fəqərələrarası diskin zədələnməsi ilə müşahidə olunur və ayaqlara yayılan kəskin ağrılara səbəb ola bilər.

• Skolioz – onurğanın yana əyilməsi, bədənin asimmetrik görünüşünə gətirib çıxarır və estetik problemlərlə yanaşı nəfəsalma və daxili orqanların fəaliyyətinə də təsir edə bilər.

• Disk protruziyası – fəqərələrarası diskin yırtılmadan əvvəlki çıxıntılı formasıdır və vaxtında qarşısı alınmasa, yırtığa çevrilir.

• Əzələ spazmları və xroniki gərginlik isə gündəlik hərəkətləri məhdudlaşdırır, insanın həm iş, həm də istirahət fəaliyyətini mənfi təsir altına alır.

Bundan əlavə, ergonomik olmayan iş şəraiti uzun müddətdə baş ağrıları, yorğunluq, diqqət dağınıqlığı və hətta yuxu pozğunluqlarına da səbəb ola bilər. Nəticədə sadəcə onurğa deyil, ümumi həyat keyfiyyəti də ciddi şəkildə aşağı düşür.

Bel sağlamlığını qorumağın yolları

1. Ergonomik İş Mühiti Qurun

• Masa və kreslo seçimi çox önəmlidir. Belinizi dəstəkləyən ortopedik kreslo istifadə edin.

• Monitor göz səviyyəsində olmalıdır.

• Dizləriniz təxminən 90 dərəcə bucaq altında, ayaqlar yerə tam basmalıdır.

2. Doğru Oturuş Vərdişi Qazanın

• Çiyinləri bükmədən, düz bel ilə oturun.

• Qollarınızı masada rahat yerləşdirin.

• Hər 30–40 dəqiqədən bir oturuş vəziyyətinizi dəyişin.

3. Fasilələr Verin və Hərəkət Edin

• Hər saatda ən azı 3–5 dəqiqə qalxıb gəzin.

• Sadə bel və boyun hərəkətləri edin.

• Əgər işiniz çox statikdirsə, “standing desk” (ayaqüstü işləmə masası) seçimlərini də nəzərdən keçirə bilərsiniz.

4. İdman və Gücləndirici Hərəkətlər

• Pilates, yoqa və üzgüçülük bel əzələlərini möhkəmləndirir.

• Sadə gündəlik idman (plank, stretching) bel sağlamlığına müsbət təsir edir.

• Həftədə ən azı 2–3 dəfə müntəzəm idman tövsiyə olunur.

5. Sağlam Yaşam Tərzi

• Orqanizmin əsas dayağı olan kalsium və D vitamini qəbulunu təmin edin.

• Çəkini normal səviyyədə saxlamaq bel sütununa düşən yükü azaldır.

• Yuxu zamanı ortopedik döşək və yastıqdan istifadə edin.

Bel ağrısını nə zaman ciddi qəbul etmək lazımdır?

Əgər bel ağrısı:

• Daimi xarakter alırsa,

• Ayaqlara yayılan keylik və uyuşma ilə müşayiət olunursa,

• Səhərlər oyandıqda sərtlik və ağrı güclənirsə,

• Günlük fəaliyyətləri məhdudlaşdırırsa,

o zaman vaxt itirmədən LOR və ya ortoped-travmatoloq mütəxəssisə müraciət etmək vacibdir.

Uzun müddət kompüter qarşısında işləmək müasir həyatın ayrılmaz hissəsidir. Amma düzgün oturuş, ergonomik iş mühiti və müntəzəm hərəkət ilə bel sağlamlığınızı qorumaq mümkündür.

Unutmayın: Beliniz yalnız bir dəfə sağlamlıq itkisi yaşadıqda sizi daim narahat edə bilər. Odur ki, profilaktik tədbirlərə indi başlayın, gələcəkdə bel ağrıları ilə üzləşməyin.