Spinal stenoz və cərrahi əməliyyat - VİDEO

Spinal stenoz onurğa kanalının daralması ilə əlaqəli ciddi bir xəstəlikdir. Onurğa kanalı, sinir köklərinin keçdiyi və bədənimizin müxtəlif hissələrinə siqnallar göndərən əsas yoldur. Bu kanalın daralması nəticəsində sinir köklərinə təzyiq göstərilir və bu, müxtəlif nevroloji problemlərə və ağrılara səbəb ola bilər. Spinal stenoz əsasən onurğanın bel və boyun nahiyyələrində meydana gəlir, çünki bu ərazilər ən çox hərəkət edən və eyni zamanda ən çox təzyiq altında olan hissələrdir. İnsan orqanizmində hər bir kiçik dəyişiklik, bədən tərəfindən dərhal hiss edilə bilər və spinal stenoz buna misaldır. Bu xəstəlik, onurğadakı sümük strukturlarının zədələnməsi, osteofitlərin (sümük artımları) meydana gəlməsi və bağların qalınlaşması ilə əlaqəlidir. Yaşlanma prosesi də bu problemi daha da şiddətləndirə bilər. Onurğadakı bu struktural dəyişikliklər, sinirlərin sıxılmasına və onların düzgün fəaliyyət göstərməməsinə səbəb olur.

Spinal stenozun təsir etdiyi sahələr:

• Bel nahiyyəsi: Ən çox spinal stenozun baş verdiyi ərazilərdən biridir. Bel nahiyyəsindəki daralma, arxa hissədə ağrıya və ayaqlarda zəifliyə səbəb ola bilər. Bu, insanların gündəlik fəaliyyətlərini çətinləşdirir.

• Boyun nahiyyəsi: Boyun nahiyyəsində spinal stenoz daha mürəkkəb problemlərə səbəb ola bilər. Bu ərazidəki sinir sıxılması, baş ağrıları, baş dönməsi və üst ətraflarda gücsüzlük kimi simptomlarla müşayiət oluna bilər.

Yaşlanma və spinal stenoz:
Yaşlandıqca, onurğadakı disklər su itirir və elastikliyini itirir, bu da disk boşluğunun daralmasına səbəb olur. Bu proses nəticəsində, disk arxasında olan bağlar və sümük strukturları böyüyə bilər, bu da sinirlərə daha çox təzyiq göstərir. Spinal stenozun inkişafı yaşla paralel olaraq artmağa meyllidir, lakin bu xəstəlik yalnız yaşlılarda deyil, həm də gənc yaşda olan insanlarda da yaranabilir.

Sümük artımları və bağ qalınlaşması:
Spinal stenoz sümük artımları (osteofitlər) və bağların qalınlaşması ilə əlaqəlidir. Bu sümük artımları və qalınlaşmalar, onurğa kanalını daraldır və sinirlərə təzyiq yaradır. Bu, ağrı, uyuşma və bədənin müxtəlif hissələrində zəifliyə səbəb olur. Osteofitlər, çox vaxt bir çox illər boyunca inkişaf edərək, sinirləri sıxmağa başlayır və ciddi nevroloji əlamətlərə yol açır.

Spinal Stenozun əlamətləri və nəticələri:

Spinal stenoz xüsusilə bel və boyun nahiyyələrində ağrılara səbəb olur. Bu ağrılar, müxtəlif pozulmalarla birləşərək, insanların hərəkət etməsini çətinləşdirə bilər. Onurğa kanalının daralması nəticəsində, ayaqlarda zəiflik və bəzən də uyuşmalar ola bilər. Bu, xüsusilə gəzinti zamanı daha da nəzərə çarpır. Boyun nahiyyəsindəki spinal stenoz baş ağrıları və baş dönmələrinə səbəb ola bilər. Sinir sıxılması, bədənin balansını itirməsinə və yavaş hərəkət etməsinə yol açır.

Spinal stenozu tamamilə aradan qaldırmaq mümkün olmasa da, bəzi müalicə və önləyici tədbirlər, xəstəliyin irəliləməsini yavaşlatmağa kömək edə bilər:

• Fiziki terapiya: Mütəxəssis həkim tərəfindən təyin edilən fiziki terapiya proqramları, onurğanın dəstəklənməsinə və düzgün mövqedə qalmasına kömək edir.

• Sağlam həyat tərzi: Müntəzəm idman, düzgün duruş və sağlam çəki qorunması, onurğanın üzərinə düşən təzyiqi azaldır.

• Erkən müalicə: Spinal stenozun erkən mərhələlərində doğru müalicə ilə ciddi nəticələrin qarşısı alınabilir.

Spinal stenozun əməliyyatla müalicəsi
Əgər konservativ müalicə metodları nəticə verməzsə və xəstənin həyat keyfiyyəti pisləşərsə, spinal stenoz üçün cərrahi müdaxilə tələb oluna bilər. Cərrahi əməliyyat, onurğa kanalını genişləndirərək, sinirlərin sıxılmasını azaldır və əlamətləri yüngülləşdirir. Bu əməliyyatlar, yüksək texnologiyalı mikroskopik və minimal invaziv metodlarla həyata keçirilir ki, xəstələr daha sürətli bərpa olunsun.

Spinal stenoz, yalnız bir neçə il ərzində inkişaf edən, lakin ciddi sağlamlıq problemlərinə yol açan bir xəstəlikdir. Əgər siz bu əlamətləri hiss edirsinizsə, erkən müayinə və müalicə ilə onurğa sağlamlığınızı qoruyun. Spinal stenoz ən çox yaşlılıqla əlaqəli olaraq ortaya çıxsa da, zədələnmiş onurğa diskleri, onurğa sümüklərinin deformasiyaları və ya genetik faktorlar səbəbindən də inkişaf edə bilər. Ən çox görülən simptomlar arasında aşağıdakılar yer alır:

• Bel və ya boyun ağrıları

• Ayaqlarda uyuşma və ya zəiflik

• İstirahət zamanı da ağrıların artması

• Uzun müddət oturarkən və ya ayaqda durarkən əlamətlərin artması

Əgər spinal stenoz ciddi nevroloji əlamətlərə səbəb olursa, bu zaman cərrahi müdaxilə qaçılmaz olur. Bu cür əməliyyatlar, xüsusilə aşağıdakı hallarda effektivdir:

• Sinir sıxılmasının səbəb olduğu ciddi ağrılar və ya zəiflik

• Nəzarətsiz ayaq zəifliyi və ya idrak pozulmaları

• Konservativ müalicə metodları ilə nəticə əldə olunmadığı hallarda

Spinal stenoz əməliyyatı, onurğa kanalının genişləndirilməsi məqsədini güdür. Əməliyyat zamanı:

1. Sümük və bağ elementlərinin çıxarılması: Onurğa kanalını daraltan sümük və bağlar çıxarılır.

2. İmplantların yerləşdirilməsi: Onurğadakı stabilliyi təmin etmək məqsədilə metal implantlar (plaklar və ya şurub) yerləşdirilir.

3. Mikrocerrahi texnologiyalar: Əməliyyat sırasında inkişaf etmiş mikrocerrahi texnologiyalar istifadə edərək minimal invaziv yanaşma tətbiq edilir, bu da xəstənin sağalmasını sürətləndirir.

Əməliyyatın faydaları və riskləri

Spinal stenoz əməliyyatı xəstəyə aşağıdakı faydaları təmin edə bilər:

• Sinir sıxılmasının azaldılması və ağrının yox olması

• Gündəlik həyat fəaliyyətlərinin təkrarı və mobilliyin bərpası

• Qalıcı nevroloji defisitlərin qarşısının alınması

Lakin, hər cərrahi müdaxilənin olduğu kimi, spinal stenoz əməliyyatının da riskləri mövcuddur. Ən çox rastlanan risklər arasında infeksiya, qanama, onurğadakı stabillik problemləri və cərrahi yeri ilə əlaqəli ağrılar yer alır. Əməliyyat sonrası xəstənin təqibi vacibdir. İlk günlərdə xəstələrə istirahət tövsiyə olunur və mütəmadi olaraq həkimlə əlaqə saxlanılması məsləhət görülür. Qəbul edilən dərmanlar və fiziki terapiya, bərpa prosesini sürətləndirə bilər. Əməliyyatdan sonra, sağlamlığın qorunması üçün onurğa sağlamlığını qorumağa yönəlmiş tədbirlər görülməlidir.

Spinal stenoz problemi ilə üzləşən və bu barədə məlumat almaq istəyən hər kəs, mütəxəssis həkimlə əlaqə saxlayaraq ən uyğun müalicə metodunu müəyyən etməlidir. Spinal stenoz əməliyyatı zamanı düzgün müalicə və əməliyyat yanaşmaları, xəstənin sağlamlığını bərpa etməyə və həyat keyfiyyətini artırmağa kömək edə bilər. Əgər spinal stenozdan əziyyət çəkirsinizsə, mütəxəssis həkimə müraciət edin və problemə uyğun müalicə yanaşmalarını öyrənin. Sağlam bir onurğa, sağlam bir həyatın başlanğıcıdır.

Sizin sağlamlığınız mənim naliyyətimdir!

Neyrocərrah Bəhruz Eyvazov