Kəllə sümüyündə şişlər

Kəllə sümüyün şişləri (kranial şişlər) nadir rast gəlinən, lakin ciddi tibbi problemlər yarada bilən xəstəliklərdəndir. Bu şişlər bədxassəli və ya xoşxassəli ola bilər və əsasən sümüyün özündən, sümük iliklərindən və ya qonşu toxumalardan inkişaf edir.

Kəllə Sümüyün Şişlərinin Növləri

Kəllə sümüyündə rast gəlinən şişlər bir neçə əsas kateqoriyaya bölünür:

1. Xoşxassəli şişlər: Bunlara osteomalar, fibromalar və hemangiomalar daxildir. Bu tip şişlər yavaş inkişaf edir və adətən həyati təhlükə yaratmır.

2. Bədxassəli şişlər: Osteosarkoma və ya Ewing sarkoması kimi növlər kəllə sümüyündə rast gəlinən bədxassəli şişlərdir. Bu şişlər aqressiv xarakter daşıyır və tez-tez digər orqanlara metastaz verir.

3. İkincili şişlər: Kəllə sümüyündə digər orqanlardan (məsələn, döş və ya ağciyər) metastaz nəticəsində inkişaf edən şişlərdir.

Əlamətləri

Kəllə sümüyün şişlərinin əlamətləri müxtəlif ola bilər və şişin növündən, ölçüsündən və yerləşdiyi yerdən asılıdır. Əsas əlamətlər bunlardır:

• Baş ağrıları və ya təzyiq hissi

• Görmə və eşitmə problemləri

• Üz və ya başın müəyyən hissələrində şişkinlik

• Sinir sisteminə təsirlər: balans pozğunluğu, hissiyat itkisi

• Üz formasında dəyişiklik

Diaqnostika

Kəllə sümüyün şişlərinin dəqiq diaqnozu üçün aşağıdakı üsullar tətbiq edilir:

1. Klinik müayinə: Əlamətlərin ilkin qiymətləndirilməsi və xəstənin tibbi tarixçəsinin öyrənilməsi.

2. Radioloji üsullar:

   • Rentgen: Sümük strukturlarında hər hansı dəyişikliklərin aşkarlanması.

   • Kompüter tomoqrafiyası (KT): Şişin ölçüsü və dəqiq yerləşməsi haqqında məlumat verir.

   • Maqnit rezonans tomoqrafiyası (MRT): Yumşaq toxuma və sinir strukturlarının vəziyyətini qiymətləndirir.

3. Biopsiya: Şiş toxumasının götürülərək laboratoriyada tədqiq edilməsi.

Müalicə Yolları

Kəllə sümüyün şişlərinin müalicəsi şişin növü, ölçüsü, yerləşməsi və xəstənin ümumi sağlamlıq vəziyyətindən asılıdır. Əsas müalicə üsulları aşağıdakılardır:

1. Cərrahi müdaxilə: Şişin tamamilə və ya qismən çıxarılması üçün tətbiq olunur. Bu üsul xüsusilə xoşxassəli şişlər üçün effektivdir.

2. Şüa terapiyası: Bədxassəli şişlərin müalicəsində istifadə olunur və şişin böyüməsini yavaşlatmaq üçün tətbiq edilir.

3. Kimyaterapiya: Xərçəng hüceyrələrini məhv etmək üçün dərmanlarla aparılır.

4. Reabilitasiya: Cərrahiyyə və ya şüa terapiyasından sonra xəstənin normal həyatına qayıtması üçün fiziki və psixoloji dəstək.

Profilaktika

Kəllə sümüyün şişlərinin dəqiq səbəbləri bilinməsə də, müəyyən risk faktorlarını azaltmaq mümkündür:

• Sağlam qidalanma və immun sistemini gücləndirən həyat tərzi

• Radiasiyadan uzaq durmaq

• Mütəmadi tibbi müayinələr

Kəllə sümüyün şişləri nadir olsa da, vaxtında diaqnoz və düzgün müalicə xəstənin həyat keyfiyyətini əhəmiyyətli dərəcədə yaxşılaşdıra bilər. Şübhəli simptomlar zamanı mütləq ixtisaslaşmış həkimə müraciət edilməlidir. Bu məlumat yalnız maarifləndirici məqsədlidir. Hər hansı simptom müşahidə etdiyiniz halda, mütləq tibbi mütəxəssisə müraciət edin.

Sizin sağlamlığınız mənim naliyyətimdir!

Neyrocərrah Bəhruz Eyvazov