Normalda onurğamız öndən baxanda düz görünür. Ancaq sol və ya sağ tərəfdən baxıldığında, onurğanın qabarıq olduğu anlaşılarsa tibdə bu kifoz deməkdir. Başqa sözlə, kifoz  onurğa sütunun yuxarı hissəsinin normaldan daha yuvarlaq görünməsinə səbəb olan  və hər yaşda görülə bilən xəstəliyidir. Onurğa sütununun yandan görünüşü körpəlikdən qocalığa daima dəyişir. Yeni doğulan körpənin onurğa sütunu birinci fəqərədən başlayaraq büzdümə qədər kifotik vəziyyətdə olur, yaş artdıqca əvvəlcə bel nahiyyəsində önə doğru əyilmə - lordoz, daha sonra isə döş nahiyyəsində arxaya doğru əyilmə- kifoz əmələ gəlir.

Kifoza nə səbəb olur?

Onurğamızdakı fəqərələr bir-birinə disklər vasitəsilə bağlıdır. Fəqərəarası disk dayaq və amortizasiya funksiyalarıını daşıyır, onurğa sütununun müəyyən hərəkətliliyini təmin edir. Onurğamız öndən baxanda düz olduğu halda, yandan baxanda fizioloji, yəni normal olaraq S şəklində olur. Bu forma insanın ən az enerji sərf edərkən dik durması üçün lazım olan onurğa formasıdır. Əzələlər onurğaya bu formanı verir. Yəni əzələlər onurğamızın dinamik dayağıdır. Əzələlərin vəziyyəti kifayət deyilsə, onurğa sütununu lazım olduğu kimi saxlaya bilmir və kifoz inkişaf edir.

Əzələlərimiz yığılmadıqda belə, bir qədər gərgin olurlar. Bu gərginliyə əzələ tonusu deyilir. Gündəlik işlərimizi edərkən bu əzələnin tonusunun yaratdığı güc bizi gün ərzində dik saxlayır. Əzələlərimiz zəifdirsə, bu ton, yəni əzələnin istirahət gərginliyi də zəif olacaq və onurğanızı lazımi və dik vəziyyətdə saxlaya bilməyəcək. Diqqət etsəniz bodibilderlər heç bir xüsusi səy göstərmədən dik durur, sinələri irəli, çiyinləri geri atılır. Bunun üçün heç bir səy göstərmirlər, çünki arxa əzələləri kifayət qədər güclüdür. Əksinə, məşq etməyən bir şəxs əyilmiş və çiyinləri irəli əyilmiş görünür.

Kifozun simptomları hansılardır?

Arxada donqar səbəbiylə görünən donqar deformasiyası,

• İrəli əyilmiş görünən baş və çiyinlər,

• Artan və ya azaldılmış bel çubuqları,

• Hamstring (arxa ayaq) əzələlərində gərginlik,

• Gəzinti zamanı omba və diz oynaqlarının əyilməsi,

• Boyun-bel ağrıları,

• Asan yorulma,

• Məşq qabiliyyətinin azalması,

• Nəfəs darlığı,

• Əhval pozğunluğu.

Kifoz diaqnozu necə qoyulur?

Tam fiziki müayinə, ətraflı fon və ailə tarixi araşdırmasından sonra, bütün onurğa və bəzi hallarda aşağı ətrafları əhatə edən rentgen nəticələrinə dair lazımi qiymətləndirmə aparılır. Fiziki müayinə zamanı beldən irəli əyilməklə kürəkdə anormal donqar görünür və bu donqarın bütün onurğa yerinə onurğanın nisbətən qısa hissəsini tutması və qüllə və ya qüllə şəklində görünməsi xarakterikdir. bir donqar. Zəif duruş səbəbiylə meydana gələn "dəyirmi arxa" dediyimiz şərtlərlə qarışdırılmamalıdır. Zəruri hallarda xüsusi rentgen üsullarından istifadə etməklə differensial diaqnoz qoyulmalı və lazımsız əməliyyatların qarşısı alınmalıdır. Onurğa cərrahınız lazım gəldikdə maqnit rezonans görüntüləmə və kompüter tomoqrafiyası ilə əlavə müayinələr apara bilər.

Kifozun artmasına səbəb nədir?

Kifozun artmasına səbəb ola biləcək bir çox vəziyyət var. O, anadangəlmə və ya qazanılmış (sonradan) inkişaf edə bilər. Qazanılmış kifoz bəzən bir xəstəliyə, bəzən də əvvəlki əməliyyatlar, onurğa sınığı, şiş, sümük xəstəlikləri, osteoporoz, genetik meyl kimi səbəblərə görə olur. Anadangəlmə kifoz bəzi hallarda əlavə xəstəliklər, bəzi hallarda isə bir və ya bir neçə fəqərənin inkişaf deformasiyaları və ya digər anomaliyaları səbəbindən baş verir. Bunun xaricində bu gün daha tez-tez rastlaşdığımız zəif duruş səbəbiylə postural kifozda artımlar inkişaf edə bilər. Onurğa cərrahı tərəfindən ətraflı müayinə və müayinədən sonra bütün potensial səbəblər üzə çıxarılmalı və səbəbə uyğun müalicə planlanmalıdır. Unutmaq olmaz ki, skolioz da kifozun artması ilə müşayiət oluna bilər.

Hiperkifoz nədir?

Kifoz və lordozun miqdarı hər bir insanda fərqli ola bilər. Bu, ümumiyyətlə, bədənimizin yetkin həyatı boyu dəyişməyən parametrləri ilə mütənasib olaraq müəyyən bir harmoniya yaratmaqla formalaşır, məsələn, pelvik insidans. Buna görə də hər bir insan üçün normal kifoz bucağı hesablanmalı, fərdi normal bucaqlar təyin edilməli və bu yolla normal və ya artan kifoz bucağının olub-olmadığına qərar verilməlidir. Bəzi xüsusi vəziyyətlər kifoz bucağının artması ilə nəticələnə bilər. Bu zaman hiperkifoz (donuz) qeyd edilir. Hiperkifoz xəstəliyi məktəb yaşlı uşaqlarda 0,04-10% tezliyi ilə müşahidə olunur. Yetkinlik dövründə daha çox rast gəlinir.

Kifoz müalicəsində nə etməli?

Kifoz bucağının çox irəli olduğu hallarda, cərrahi olmayan üsullar müvəffəqiyyətsiz olarsa, onurğa cərrahının lazım bildiyi hallarda cərrahi üsullar tətbiq edilir. Cərrahi üsullar ümumiyyətlə səbəbə görə planlanır və tətbiq edilir.

Kifoz fizioterapiya ilə müalicə edilə bilərmi?

Kifozun müalicəsində erkən diaqnoz və müalicəyə erkən başlamaq çox vacibdir. Çox gec deyilsə, əməliyyatsız üsullarla kifozda bir çox artımın qarşısı alına bilər. Bu üsullara fizioterapiya və reabilitasiya, xüsusi hazırlanmış məşq üsulları, duruş terapiyası, korsetlər və idman fəaliyyətləri daxildir. Zəif duruşu düzəltməyin və bel ağrısını aradan qaldırmağın və müalicə etməyin yeganə yolu bütün arxa əzələləri məşq etmək və gücləndirməkdir. Burada əsas əzələ qrupunun romboidlər və digər kürək əzələləri olduğunu xatırlamaq vacibdir. Təkcə onurğa əzələləri kifayət deyil. Özümüzdə sınaqdan keçirsək, çiyinlərimizi geriyə atdığımızda istəsək də onurğamızı qabağa əyə bilməyəcəyimizi asanlıqla görə bilərik. Ona görə də fizioterapevtlərə və evdə öz üsulları ilə idman edənlərə buna diqqət etmələrini tövsiyə edirik.

Kifoz əməliyyatı necə aparılır?

Zəif duruş üçün əməliyyat demək olar ki, tövsiyə edilmir. Məqsəd kifozun irəliləməsini dayandırmaq, onurğanın harmonik və balanslaşdırılmış düzülməsinə nail olmaq və həddindən artıq kifozu mümkün qədər normal vəziyyətə gətirməkdir. Kifozun həddindən artıq korreksiyası və ya digər yanlış üsullar əməliyyatdan sonrakı dövrdə ağırlaşmalara səbəb ola bilər. Bu səbəbdən bunlar xüsusi təlim keçmiş və bacarıqlı onurğa cərrahları tərəfindən edilməli olan əməliyyatlardır.

Kifoz Cərrahiyyəsi Sonrası Proseslər

Hər şey gözlənildiyi kimi olarsa, xəstələr əməliyyatdan sonra 3-6 gün ərzində evə buraxıla bilərlər. Gəzinti məşqləri əməliyyatdan sonrakı ilk gündən başlayır. Müvəqqəti dəstəkləyici hazır korset xəstənin ağrı vəziyyətindən asılı olaraq yumşaq yara sağalana qədər, yəni təxminən 3 həftə tətbiq oluna bilər. Pasiyentlər xəstəxanadan çıxdıqdan sonra adətən 3-6 həftə ərzində nəzarətli şəkildə məktəbə qayıdaraq təhsillərini qaldıqları yerdən davam etdirə bilirlər. Müayinələr 6 ay və 1 il müddətində aparılır. 6-cı həftədən başlayaraq sadə məşqlər etməlidirlər. Sonra əməliyyatdan əvvəlki bütün fəaliyyətlərinə qayıda bilərlər.

Sizin sağlamlığınız mənim naliyyətimdir!

Neyrocərrah Bəhruz Eyvazov