Beyin şişinə nə səbəb olur?

Beyin toxumasında anormal böyüyən hüceyrələr kütlə və ya şiş əmələ gətirir və sərt quruluş olan kəllə sümüyünə təzyiq göstərməyə başlayır. Beyin şişi qeyri-adi bir xəstəlik olsa da, dünya əhalisi yaşlandıqca beyin şişlərinin sayının artacağı təxmin edilir. Bu səbəbdən erkən diaqnozla xəstəliyin qarşısını almaq mümkün olduğundan, xəstəliyi olan şəxslərin nevrologiya və neyrocərrahiyyə şöbələrinə müraciət etmələri tövsiyə olunur.

Beyin şişi necə yaranır?

Bədənin bütün orqanlarında olduğu kimi, beyin hüceyrələrindən də şişlər əmələ gəlir. Normalda hüceyrələr inkişaf edir, böyüyür və qocaldıqda və ya öldükdə onların yerinə yeni hüceyrələr əmələ gəlir. Ancaq anormal hallarda bu istehsal və məhv prosesi fərqli şəkildə işləməyə başladığında, lazım olmayan hüceyrələr əmələ gəlir və ya istehsal olunan hüceyrələr zamanla ölmürsə, lazımsız hüceyrə yığılması çoxalmağa başlayır və beləliklə, hüceyrələr adlanan əmələ gəlir. həmin orqanda şiş.Bu yığılmaya şiş deyilir. Hər şişi xərçəng adlandırmaq mümkün olmadığından, beyindən yarananlara beyin şişləri deyilir.

İndiki vaxtda beyin şişi olan xəstələr özünəməxsus şikayətləri və simptomları ilə nevroloji şöbələr üzrə həkimlərə müraciət edirlər. Bu həkimlər nə edir; Beyin şişinin diaqnozu yaxşı tarix, nevroloji müayinə və müvafiq görüntüləmə üsulları (CT, MRT) ilə tez və asanlıqla qoyulur. Müalicədə beyin şişi cərrahiyyəsini həyata keçirən həkim, xəstənin hansı müalicəyə (cərrahiyyə, radioterapiya, kimyaterapiya) uyğun olduğuna qərar verir, bütün bunlarla bağlı digər onkoloji xestexana həkimləri (radiasiya onkoloqu, tibbi onkoloq, patoloq, rentgenoloq) ilə məsləhətləşir. xəstənin məlumatları. Xoşxassəli şişlərin cərrahi müalicə üsulu təcrübəli əllər tərəfindən aparılırsa və bütün şiş çıxarılırsa, əməliyyatın nəticəsi əla olur. Cərrahi müalicənin nəticələri yavaş böyüyən şişlər üçün yaxşıdır. Sürətlə böyüyən bədxassəli şişlərin hər üç müalicə üsulunun məqsədi ömrü uzatmaqdır. Bu gün cərrahi müalicə, yüksək texnologiyalarla təchiz olunmuş qabaqcıl mərkəzlərdə və təcrübəli əllərdə aparılan cərrahi əməliyyatların nəticələri əladır. Nəticədə, beyin şişinin müalicəsindən qorxmaq lazım deyil, çox gec olmadan diaqnozdan qorxmaq lazımdır. Beyin şişi əməliyyatı edə bilən təcrübəli neyrocərrahı görməklə beyin şişi əməliyyatı müddəti qısalır və xəstə daha tez işə qayıda bilir.

Beyin şişləri xoş xassəli və ya bəd xassəli ola bilər. Xoş xassəli beyin şişlərində zərər yoxdur. Beyin şişlərinin müalicəsi (mümkün olduğu kimi) cərrahiyyədir və xoş xassəli beyin şişləri tam aşkar edildikdən sonra nadir hallarda təkrarlanır. Çox nadir hallarda xoş xassəli beyin şişləri zamanla bəd xassəli şişlərə çevrilə bilər. Bəd xassəli beyin şişlərində ölüm var. Malign beyin şiş vaxtları (bədxassəli vaxt) daha riskli və çox ciddi bir həyati təhlükədir. Bəd xassəli şişlər inkişaf edir və ətraflarında sağlam toxumalara yayılır. Əgər bəsassəli beyin şişləri yaranırsa, nahiyyələrdə cərrahiyyə əməliyyatı icra olunur və əməliyyatdan sonra şüa və chemoterapiya zədələnir. Bütün bu tədbirlərə baxmayaraq bədxassəli beyin şişləri yenidən inkişaf edirlər. Bədxassəli beyin şişlərində beyin əməliyyatlarının idarə edilməsi pasientin qərarının uzaldılmasıdır. Bu problem beyin cərrahiyyəsində bədxassəli beyin şişlərində qobud əlilliyə səbəb olan radikallığa getdi.

Daha çox kimdə görünür?

Beyin şişlərinə nəyin səbəb olduğu ümumiyyətlə bilinməsə də, bəzi beyin şişlərinin (Von - Hippel Lindau) irsi (genetik irsi) olduğu məlumdur. Bununla belə, beyin şişlərinin əmələ gəlməsində bəzi predispozan risk faktorları var: Risk faktorları;

• Cins: Beyin şişləri daha çox kişilərdə, menenjioma isə qadınlarda daha çox rast gəlinir.

• İrq: Bütün beyin şişləri daha çox ağ insanlarda olur.

• Yaş: Beyin şişlərinin tezliyi 70 yaşdan yuxarı insanlarda, uşaqlıqda isə beyincik şişləri 10 yaşdan aşağı olanlarda daha çox olur.

• Ailə tarixi: Ailədə beyin glioması olan şəxslərdə beyin şişi olma ehtimalı daha yüksəkdir. Bunlardan başqa kəllə-beyin travması, radiasiyaya məruz qalma, bəzi viruslar, bəzi kimyəvi azo boyalar və bəzi hormonlar beyin şişinin əmələ gəlməsi üçün risk faktorları kimi tanınır.

Beyin şişlərinin diaqnostik üsulları:

1. Fiziki Kompüter müayinəsi

2. Nevroloji Müayinə

3. Angiografiya (KT)

4. MRT

5. Angiografiya

6. Biopsiya

Əgər yuxarıda qeyd etdiyimiz şikayətlər sizi narahat edirsə vaxtında həkim müayinəsindən keçməniz vacibdir! 

Sizin sağlamlığınız mənim naliyyətimdir!

Neyrocərrah Bəhruz Eyvazov