Baş beyin şişləri birincili və ikincili olmaqla 2 yerə ayrılır. İkincili şişlər ilk mənbəyi başqa orqanlarda olan bədxassəli törəmələrin baş beyinə metastazlarıdır. Birincili şişlərin isə mənbəyi baş beyində yerləşən toxumalardır. Əslində baş beyində qeyd olunan bütün şişləri patoloji nöqteyi-nəzərindən xoşxassəli və bədxassəli olmaqla da iki yerə ayırmaq olar. Hər bir neyrocərrah bilir ki, baş beyində elə şiş lokalizasiyaları var ki, orada kiçik ölçüdə və hətta histoloji ən xoşxassəli törəmə də olsa bu proses və onun cərrahi müalicəsi xəstə üçün katastrofik nəticələrə səbəb ola bilir.
Ən çətin xərçəng xəstələri inkişaf etmiş metastatik xəstəliyi olanlardır. Əvvəllər belə insanlara palliativ yardım göstərilirdi. Bu gün xəstəliyi xroniki formaya çevirməyə imkan verən yeni texnikalar ortaya çıxıb. bir çox ənənəvi dərmanlar radiofarmasevtikləri (tərkibində təhlükəsiz radioizotop dozaları olan) əvəz edə bilər. Onlara super hədəfli deyilir, çünki onlar yalnız şiş hüceyrələrinə təsir göstərir və sağlam olanlara təsir etmir.
Mərkəzi sinir sisteminə (MSS) metastazları olan xəstələrin müalicəsi problemi neyrocərrahlar üçün getdikcə aktuallaşır. Bu, təkcə bərk bədxassəli şişlərin metastazlarının yayılmasının mərkəzi sinir sisteminin ilkin şişlərinin yayılmasından çox olması ilə deyil, həm də məqsədyönlü terapiya, immunoterapiya, dəqiq şüa terapiyası və digər yüksək texnoloji üsulların uğurları ilə bağlıdır. klinik praktikaya tətbiqi xəstələrin ömrünün artmasına və müvafiq olaraq orqanlara, xüsusən də beyinə metastazların tezliyinin artmasına səbəb oldu. Mərkəzi sinir sisteminin metastatik lezyonları olan xəstələrin sayında artım təkcə mərkəzi sinir sisteminə tez-tez metastaz verən şişlərlə deyil (ağciyər xərçəngi, döş xərçəngi, melanoma), həm də beyinə daha az metastaz verən yenitörəmələrlə də müşahidə olunur. yumurtalıq xərçəngi, uşaqlıq və uşaqlıq boynu xərçəngi daxil olmaqla. Xəstələrin sayının artması ilə yanaşı, metastazların struktur təşkili, onların mərkəzi sinir sistemi daxilində irəliləməsinin xüsusiyyətləri və residivlərin baş vermə ehtimalı haqqında biliklər artır ki, bu da müalicənin neyrocərrahi mərhələsindən istifadə edərək daha etibarlı yerli nəzarətə imkan verir.
Yetişkinlərdə metastatik şişlər birincili beyin törəmələrinə nisbətdə daha çox görülür. Hər növ bədxassəli şiş beyinə metastaz verə bilər, amma aşağıda sadalananlar ən çox görünlərdir.
- Süd vəzisi xərçəngi
- Yoğun bağırsaq xərçəngi
- Böyrək xərçəngi
- Ağciyər xərçəngi
- Melanoma (dəri xərçəngi)
Bu gün stereotaktik radiocərrahiyyə dərin yerləşmiş və ya çoxsaylı metastazlar, həmçinin beynin funksional əhəmiyyətli nahiyələrində zədələnmələr üçün seçilən üsuldur. Yerli radiasiya terapiyasından istifadə edərkən, beynin bütün həcminə (müvafiq olaraq 60 və 15%) radiasiya terapiyası ilə müqayisədə daha yüksək iki illik sağ qalma nisbətləri müşahidə edildi. Bir qayda olaraq, mərkəzi sinir sisteminin metastatik şişlərinin cərrahi müalicəsi üçün göstəriş tək beyin zədəsidir. Ekstrakranial metastazlar, mərkəzi sinir sistemində çoxsaylı metastazlar olduqda sistemli müalicə aparılır: radiasiya terapiyası ilə birlikdə dərman antitümör terapiyası. Metastatik beyin şişləri üçün cərrahi taktika və onun həyata keçirilməsinin xüsusiyyətlərinin seçilməsi problemi kifayət qədər inkişaf etdirilməmişdir.
Tədqiqatın məqsədi mərkəzi sinir sistemində qadın reproduktiv sisteminin şişlərinin metastazları olan xəstələrin kompleks müalicəsində neyrocərrahiyyə mərhələsinin mümkünlüyünü və rolunu göstərməkdir. Son vaxtlara qədər bu, simptomatik terapiya ilə məhdudlaşan bir xəstənin aktiv müalicəsindən imtina etmək üçün əsas idi. Metastatik beyin zədələnməsi xərçəng xəstələrinin 25% -dən çoxunun ölümünə səbəb olur. Eyni zamanda, 1/3 hallarda beyin metastazlarının təcrid olunduğu və müəyyən bir müddət ərzində prosesin ümumiləşdirilməsinin yeganə təzahürləri olduğu məlumdur.
Əksər metastazların beynin səthinə yaxın lokalizasiyası, onların əksəriyyətinin beyin toxumasından yaxşı demarkasiyası, zəif vaskulyarizasiya - bütün bunlar beyin üçün daha az travmatik olan beynin metastatik zədələnməsinin tam aradan qaldırılmasını təmin etmək üçün vacib ilkin şərtlərdir. Bu vəziyyətdə, ilkin lezyonun radikal şəkildə çıxarılması uzunmüddətli remissiya verə bilər.
Digər tərəfdən, sistem xərçəngi olan xəstələrin müalicəsinin nəticələrini yaxşılaşdıran onkologiyada irəliləyişlər beynin metastatik lezyonları olan xəstələrin sayının artmasını təmin edir: müasir statistikaya görə, intravital beyin metastazı xəstələrin 15-25% -də aşkar edilir. hallar. Metastazın əsas yolu hematogendir.
Kəllədaxili metastazların görünüşü kəllə sümüyünün qapalı boşluğunda həcmin artması səbəbindən onkoloji prosesin gedişatını kəskin şəkildə dəyişdirsə də, həyati funksiyaların sürətlə pozulmasına səbəb olsa da, hazırda bir çox hallarda prosesin asimptomatik gedişi davam edir. kifayət qədər uzun müddət yer tutur və beyinə metastazlar əsas xəstəliyin sabitləşməsi və ya davamlı remissiyası fonunda baş verir. Baş ağrısı çox vaxt dominant simptom deyil. 20% hallarda ilk təzahür qismən epileptik tutmalar olur.
Buna görə də, erkən diaqnozun optimallaşdırılması üçün tədbir beyin metastazı riski yüksək olan xəstələrdə profilaktik skrininq CT və MRT müayinəsidir. Belə "ensefalofilik" ilkin şişlər bunlardır: ağciyər xərçəngi (beyin metastazlarının tezliyi 50% -ə çatır, kiçik hüceyrəli xərçənglə - 80% -ə qədər), dəri melanoması (50% -ə qədər), döş xərçəngi (15-20%), böyrəklər xərçəng (10-20%).15%, kolon. Prosesin III mərhələsində döş xərçənginin metastazında artım müəyyən edilmişdir.
Kontrastlı MRT beyin zədələnməsinin tam mənzərəsini aşkar etmək üçün ən dəqiq testdir. Bu zaman KT müayinəsi ilə müəyyən edilməmiş düyünlər görünə bilər.
Nəticə
Beyin şişlərinin çox az hissəsi irsi olaraq genetik sindrom şəklində görülür. Ümumiyyətlə, müasir məlumatlara görə, beyin metastazları olan xəstələrin orta ömür müddəti müalicə olunmadan 2 aydan çox deyil, steroid terapiyası əlavə edildikdə - 3 ay, şüa terapiyası - 6 aydır. Sonrakı kimyaterapiya ilə əməliyyat olunan xəstələr arasında sağ qalma 8-12 ay, beyinə sonrakı radiasiya terapiyası ilə isə 10-16 aydır. Beləliklə, beyin metastazları üçün əməliyyatın əhəmiyyəti göz qabağındadır. Tək düyünləri olan şişləri çıxarmaq mümkündürsə, sabit yerli beyin şişinə nəzarətə nail olmaq mümkündür və xəstənin taleyi yalnız birincil lezyona nəzarət etmək qabiliyyəti ilə müəyyən ediləcəkdir.
Sizin sağlamlığınız mənim naliyyətimdir!
Neyrocərrah Bəhruz Eyvazov
