Beyin atrofiyası, beyindəki hüceyrələrin və sinir əlaqələrinin itirilməsi nəticəsində beyin toxumasının azalması və beyin həcminin kiçilməsi ilə xarakterizə olunan ciddi bir nevroloji vəziyyətdir. Bu patoloji proses müxtəlif səbəblərdən meydana gələ bilər və müxtəlif klinik nəticələrə səbəb ola bilər.
Koqnitiv Funksiya İtkisi: Beyin atrofiyası ən çox koqnitiv funksiyaların pozulmasına səbəb olur. Bu, yaddaş itkisi, diqqət və konsentrasiya problemləri, düşüncə və qərar qəbul etmə qabiliyyətinin azalması kimi simptomlarla özünü göstərir.
Hərəkət Pozuntuları: Beyin atrofiyası bəzi hallarda motor funksiyaların itirilməsinə və hərəkət pozuntularına səbəb ola bilər. Bu, bədənin koordinasiyasının pozulması, əzələ zəifliyi və titrəmə kimi əlamətlərlə müşayiət oluna bilər.
Davranış və Ruh Halı Dəyişiklikləri: Beyin atrofiyası nəticəsində depressiya, narahatlıq, aqressiv davranışlar və şəxsiyyət dəyişiklikləri kimi psixoloji problemlər meydana çıxa bilər.
Nitq və Duyğu Pozuntuları: Beyin atrofiyası nitq və dil qabiliyyətində problemlərə səbəb ola bilər. Həmçinin duyğu orqanlarının funksiyalarının azalması, məsələn, eşitmə və görmə itkisinin meydana gəlməsi mümkündür.
Epileptik Tutmalar: Beyin atrofiyası epileptik tutmalara da səbəb ola bilər. Bu tutmalar fərqli şiddət və tezlikdə ola bilər və xəstənin həyat keyfiyyətini ciddi şəkildə təsir edə bilər.
Beyin atrofiyasının diaqnostikası aşağıdakı üsullarla həyata keçirilir:
Klinik Qiymətləndirmə: İlk addım xəstənin tibbi tarixinin və klinik simptomlarının dəyərləndirilməsidir. Həkim xəstənin koqnitiv, motor və psixoloji vəziyyətini qiymətləndirərək ilkin diaqnoz qoya bilər.
Neyroloji Testlər: Qan testləri, beyin funksiyalarını ölçən müxtəlif neyroloji testlər və psixoloji testlər diaqnozun dəqiqləşdirilməsinə kömək edir.
Maqnetik Rezonans Tomoqrafiyası (MRT): MRT beyin atrofiyasının diaqnozunda ən vacib görüntüləmə üsullarından biridir. MRT vasitəsilə beyin toxumasının həcmi və strukturu dəqiq şəkildə qiymətləndirilir.
Kompüter Tomoqrafiyası (KT): KT də beyin toxumasının həcmini və strukturunu göstərən bir görüntüləmə üsuludur və bəzi hallarda diaqnozun təsdiqlənməsində istifadə edilir.
Elektroensefaloqrafiya (EEQ): EEQ beynin elektrik fəaliyyətini ölçən bir testdir. Bu test vasitəsilə beyin atrofiyasına bağlı olaraq meydana gələn epileptik tutmaların diaqnozu qoyula bilər.
Pozitron Emissiya Tomoqrafiyası (PET) və Sinqle Foton Emissiya Kompüter Tomoqrafiyası (SPECT): Bu görüntüləmə üsulları beynin metabolik və funksional fəaliyyətini qiymətləndirmək üçün istifadə edilir və bəzi hallarda beyin atrofiyasının səbəblərini daha yaxşı anlamağa kömək edir.
Beyin atrofiyası ciddi nevroloji pozuntulara səbəb ola bilən bir vəziyyətdir və erkən diaqnoz və müalicə əhəmiyyətlidir. Beyin atrofiyasının diaqnostikası üçün müxtəlif klinik və görüntüləmə üsulları mövcuddur və bu üsulların birləşdirilməsi ilə dəqiq diaqnoz qoymaq mümkündür. Xəstələrin və ailələrinin bu vəziyyətlə bağlı məlumatlı olması və erkən mərhələdə tibbi yardıma müraciət etməsi, xəstəliyin irəliləməsinin qarşısını almaq və həyat keyfiyyətini yaxşılaşdırmaq üçün vacibdir.
Sizin sağlamlığınız mənim naliyyətimdir!
Neyrocərrah Bəhruz Eyvazov